NANG HOẠT DỊCH CỔ TAY VÀ BÀN TAY (Ganglion Cyst of the Wrist and Hand)

U nang hoạt dịch là một khối hoặc cục u phổ biến nhất ở bàn tay. Chúng không phải là ung thư và trong hầu hết các trường hợp, chúng vô hại. Chúng xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau, nhưng thường phát triển nhất ở mặt lưng (mặt sau) của cổ tay.

NANG HOẠT DỊCH CỔ TAY VÀ BÀN TAY

(Ganglion Cyst of the Wrist and Hand)

U nang hoạt dịch là một khối hoặc cục u phổ biến nhất ở bàn tay. Chúng không phải là ung thư và trong hầu hết các trường hợp, chúng vô hại. Chúng xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau, nhưng thường phát triển nhất ở mặt lưng (mặt sau) của cổ tay.

Những u nang chứa đầy chất lỏng này có thể nhanh chóng xuất hiện, biến mất và thay đổi kích thước. Nhiều u nang không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu u nang gây đau đớn, cản trở chức năng hoặc có hình dạng ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà bệnh nhận không thể chấp nhận được, thì có một số lựa chọn điều trị.

MIÊU TẢ BỆNH

Một u nang nổi lên khỏi khớp, giống như một quả bóng trên cuống. Nó phát triển ra khỏi các mô xung quanh khớp, chẳng hạn như dây chằng, bao gân và bao khớp. Bên trong quả bóng là một chất lỏng đặc, trơn, tương tự như chất lỏng bôi trơn các khớp của bạn.

 

Vị trí nang hoạt dịch thường phổ biến ở mặt lưng cổ tay

Nang hoạt dịch có thể phát triển ở một số khớp ở bàn tay và cổ tay, bao gồm cả mặt lưng và mặt lòng (trên và mặt dưới) của cổ tay, cũng như khớp liên đốt xa (cuối) của ngón tay và ở khớp bàn ngón tay (ở gốc ngón tay). Chúng có kích thước khác nhau, và trong nhiều trường hợp, chúng phát triển lớn hơn khi hoạt động cổ tay tăng lên. Khi nghỉ ngơi, cục u nang thường trở nên nhỏ hơn.

Người ta không biết điều gì gây ra sự hình thành của một nang hoạt dịch. Chúng phổ biến nhất ở những người trẻ tuổi từ 15 đến 40 tuổi, và phụ nữ có nhiều khả năng bị ảnh hưởng hơn nam giới. Những u nang này cũng phổ biến ở những người tập gym, những người thường xuyên tác động mạnh lên cổ tay.

U nang hạch phát triển ở khớp cuối của ngón tay - còn được gọi là u nang nhầy - thường liên quan đến viêm khớp ở khớp ngón tay và phổ biến hơn ở phụ nữ từ 40 đến 70 tuổi.

TRIỆU CHỨNG

Hầu hết các u nang hoạt dịch hình thành một khối u có thể nhìn thấy được, tuy nhiên, các nang nhỏ hơn có thể vẫn ẩn dưới da (nang huyền bí). Mặc dù nhiều u nang không tạo ra các triệu chứng khác, nhưng nếu u nang gây áp lực lên các dây thần kinh đi qua khớp, nó có thể gây đau, ngứa ran và yếu cơ.

Các u nang lớn, ngay cả khi chúng không gây đau đớn, có thể gây lo ngại về ngoại hình.

KHÁM BỆNH

Trong lần khám đầu tiên, bác sĩ sẽ thảo luận về bệnh sử và các triệu chứng của bạn. Bác sĩ có thể hỏi bạn rằng bạn đã có u nang trong bao lâu, nó có thay đổi về kích thước hay không và có đau không.

Có thể sờ ấn vào u nang để xác định bất kỳ độ mềm nào. Vì u nang chứa đầy chất lỏng nên nó trong mờ. Bác sĩ có thể chiếu đèn bút lên u nang để xem liệu ánh sáng có chiếu qua hay không.

HÌNH ẢNH HỌC

Chụp X-quang.

Các xét nghiệm này tạo ra hình ảnh rõ ràng về các cấu trúc dày đặc, như xương. Mặc dù chụp X-quang sẽ không cho thấy u nang, chúng có thể được sử dụng để loại trừ các bệnh lý khác, chẳng hạn như viêm khớp hoặc khối u xương.

Chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc siêu âm.

Các xét nghiệm hình ảnh này có thể hiển thị tốt hơn các mô mềm như u nang. Đôi khi, cần chụp MRI hoặc siêu âm để tìm một u nang huyền bí không nhìn thấy được hoặc để phân biệt u nang với các khối u khác.

ĐIỀU TRỊ

Điều trị không phẫu thuật

Điều trị ban đầu của u nang không phải phẫu thuật.

Quan sát và theo dõi. Bởi vì u nang hoạt dịch không phải là ung thư và có thể biến mất trong thời gian, nếu bạn không có triệu chứng, bác sĩ có thể khuyên bạn chỉ cần chờ đợi và theo dõi để đảm bảo rằng không có thay đổi bất thường nào xảy ra.

Bất động. Hoạt động thường xuyên khiến u nang tăng kích thước và cũng làm tăng áp lực lên dây thần kinh, gây đau. Băng hoặc nẹp cổ tay có thể làm giảm các triệu chứng và làm cho u nang giảm kích thước. Khi cơn đau giảm, bác sĩ có thể chỉ định các bài tập để tăng cường sức mạnh cho cổ tay và cải thiện tầm vận động.

Chọc hút. Nếu u nang gây ra nhiều đau đớn hoặc hạn chế nghiêm trọng các hoạt động, chất dịch có thể được rút ra khỏi u nang. Thủ thuật này được gọi là  điều trị theo nguyện vọng.

Khu vực xung quanh u nang được gây tê và chọc thủng u nang bằng kim để có thể rút dịch ra khỏi u nang.

Chọc hút thường không loại bỏ được u nang vì không loại bỏ được "gốc" kết nối với bao khớp hoặc bao gân. U nang có thể giống như cỏ dại sẽ mọc lại nếu rễ không được loại bỏ. Trong nhiều trường hợp, u nang tái phát sau thủ thuật chọc hút.

Thủ thuật chọc hút được khuyến nghị thường xuyên nhất cho các u nang nằm ở phía mặt lưng (trên) cổ tay.

 

Thủ thuật chọc hút dịch ra khỏi u nang hoạt dịch

Điều trị phẫu thuật

Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nếu các triệu chứng của bạn không thuyên giảm bằng các phương pháp không phẫu thuật, hoặc nếu hạch tái phát sau khi chọc hút. Thủ tục loại bỏ u nang được gọi là cắt bỏ u nang.

Phẫu thuật bao gồm việc loại bỏ u nang cũng như một phần của bao khớp liên quan hoặc bao gân, được coi là gốc của u nang. Ngay cả sau khi cắt bỏ, vẫn có khả năng nhỏ u nang sẽ tái phát.

 

Phẫu thuật cắt bỏ u nang hoạt dịch

Cắt bỏ u nang hoạt dịch thường là một phẫu thuật ngoại trú và bệnh nhân có thể về nhà sau một thời gian theo dõi trong khu vực phục hồi. Có thể có một số đau, khó chịu và sưng sau khi phẫu thuật. Các hoạt động bình thường thường có thể được tiếp tục từ 2 đến 6 tuần sau khi phẫu thuật.

TsBs. Lê Ngọc Tuấn

Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TPHCM

VIET UC CLINIC

Địa chỉ: Số 684/5 Trần Hưng Đạo, Phường 2, Quận 5, TP.HCM