TỔN THƯƠNG SLAP

Rách SLAP là một tổn thương của sụn viền của khớp vai, đó là một vòng sụn bao quanh ổ chảo của xương bả vai.

TỔN THƯƠNG SLAP

Rách SLAP là một tổn thương của sụn viền của khớp vai, đó là một vòng sụn bao quanh ổ chảo của xương bả vai.

GIẢI PHẪU HỌC

Vai của bạn là một khớp cầu và ổ chảo được tạo thành từ ba xương: đầu trên xương cánh tay (xương cánh tay), xương bả vai và xương đòn.

Đầu trên xương cánh tay khớp với ổ chảo của xương bả vai. Bao quanh bờ ổ chảo là một vành xơ chắc gọi là sụn viền. Sụn viền làm cho ổ chảo sâu hơn và giúp khớp vai vững. Nó cũng là điểm bám của nhiều dây chằng ở khớp vai, cũng như một trong các gân từ gân cơ nhị đầu cánh tay.

 

 

Sụn viền làm sâu thêm ổ chảo, làm cho nó vừa khít hơn với chỏm xương cánh tay.

MÔ TẢ

Thuật ngữ SLAP: là viết tắt của Superior Labrum from Anterior to Posterior nghĩa là sụn viền trên từ trước ra sau. Trong tổn thương SLAP, một phần sụn trên cùng bị rách. Khu vực trên cùng này cũng là nơi đầu dài gân nhị đầu bám vào sụn viền. Vết rách SLAP xẩy ra ở phía trước và phía sau của điểm bám này. Gân nhị đầu cũng có thể liên quan đến chấn thương.

 

 

Mặt cắt ngang này của ổ chảo cho thấy vết rách SLAP điển hình

NGUYÊN NHÂN

Tổn thương sụn viên trên có thể do chấn thương cấp tính hoặc do cử động vai lặp đi lặp lại. Tổn thương SLAP cấp tính có thể do:

• Tai nạn xe cơ giới

• Ngã với cánh tay dang rộng

• Kéo mạnh cánh tay, chẳng hạn như khi cố bắt một vật nặng

• Chuyển động nhanh hoặc mạnh của cánh tay khi nó cao hơn vai

• Trật khớp vai

Những người tham gia các môn thể thao trên cao lặp đi lặp lại, chẳng hạn như vận động viên ném tạ hoặc vận động viên cử tạ, có thể bị rách sụn viền do vận động vai lặp đi lặp lại.

Tuy nhiên, nhiều vết rách SLAP là kết quả của sự bào mòn sụn viền diễn ra từ từ theo thời gian. Ở những bệnh nhân trên 30 đến 40 tuổi, rách hoặc xơ sụn viền trêncó thể được coi là một quá trình lão hóa bình thường. Điều này khác với chấn thương cấp tính ở người trẻ tuổi.

TRIỆU CHỨNG

Các triệu chứng phổ biến của vết rách SLAP tương tự như nhiều vấn đề về vai khác. Chúng bao gồm:

• Cảm giác khóa, bật, bắt hoặc nghiến

• Đau khi cử động vai hoặc giữ vai ở những vị trí cụ thể

• Đau khi nâng vật, đặc biệt là trên cao

• Giảm sức mạnh của vai

• Cảm giác vai sắp "lệch ra khỏi khớp"

• Giảm phạm vi vận động (biên độ vận động)

• Người ném bóng có thể nhận thấy vận tốc ném của họ giảm hoặc cảm giác như có "cánh tay cụt" sau khi ném bóng

KHÁM BỆNH

Tiền sử bệnh

Bác sĩ sẽ nói chuyện với bạn về các triệu chứng của bạn và thời điểm chúng bắt đầu. Nếu bạn có thể nhớ một chấn thương hoặc hoạt động cụ thể gây đau vai, điều đó có thể giúp bác sĩ chẩn đoán vấn đề về vai của bạn — mặc dù nhiều bệnh nhân có thể không nhớ một sự kiện cụ thể. Bất kỳ hoạt động công việc hoặc thể thao nào làm nặng thêm vai của bạn cũng cần được đề cập, cũng như vị trí của cơn đau và phương pháp điều trị bạn đã thực hiện, nếu có.

Khám lâm sàng

Trong quá trình khám lâm sàng, bác sĩ sẽ kiểm tra phạm vi chuyển động, sức mạnh và sự ổn định của vai bạn.

Bác sĩ có thể thực hiện một số nghiệm pháp cụ thể bằng cách đặt cánh tay của bạn ở các vị trí khác nhau để kiểm tra các triệu chứng. Bác sĩ cũng sẽ khám đầu và cột sống cổ để đảm bảo cơn đau của bạn không phải do vấn đề thần kinh bị chèn ép.

Kết quả khám lâm sàng sẽ giúp bác sĩ quyết định xem có cần các xét nghiệm bổ sung như siêu âm, chụp Xquang hay MRI vai của bạn không.

Hình ảnh học

X-quang: xquang cung cấp hình ảnh rõ về các cấu trúc đặc, như xương. Sụn viền được cấu tạo từ mô mềm nên không hiển thị trên phim X-quang. Tuy nhiên bác sĩ thường yêu cầu chụp X-quang để đảm bảo rằng không có vấn đề nào khác ở vai, chẳng hạn như viêm khớp, thoái hoá khớp hoặc gãy xương.

Cộng hưởng từ (MRI). Xét nghiệm này có hiển thị tốt hơn các mô mềm như sụnviền. Để làm cho vết rách sụn viền hiện rõ hơn trên MRI, có thể tiêm thuốc cản từ vào vai của bạn trước khi chụp.

ĐIỀU TRỊ

Điều trị không phẫu thuật

Trong hầu hết các trường hợp, điều trị ban đầu cho chấn thương SLAP là không phẫu thuật.

Thuốc chống viêm không steroid. Các loại thuốc như ibuprofen và naproxen giúp giảm đau và sưng.

Vật lý trị liệu. Các bài tập cụ thể sẽ khôi phục chuyển động và tăng cường sức mạnh cho vai của bạn. Các bài tập về tính linh hoạt và phạm vi chuyển động sẽ bao gồm kéo căng bao khớp vai, là mô liên kết chắc chắn bao quanh khớp. Các bài tập tăng cường cơ bắp hỗ trợ vai của bạn có thể làm giảm đau và ngăn ngừa chấn thương thêm. Chương trình tập thể dục này có thể được tiếp tục trong khoảng thời gian từ 3 đến 6 tháng dưới sự hướng dẫn của chuyên gia vật lý trị liệu.

Điều trị phẫu thuật

Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật nếu cơn đau của bạn không cải thiện bằng các phương pháp không phẫu thuật.

Phẫu thuật nội soi khớp. Kỹ thuật phẫu thuật được sử dụng phổ biến nhất để điều trị tổn thương SLAP là nội soi khớp. Trong quá trình nội soi khớp, bác sĩ phẫu thuật của bạn sẽ dùng một hệ thống máy nội soi để quan sát trong khớp vai và tiến hành khâu phục hồi tổn thương bằng chỉ neo với các dụng cụ phẫu thuật nhỏ.

 

 

Trong quá trình nội soi khớp, bác sĩ phẫu thuật của bạn sẽ đưa ống nội soi khớp và các dụng cụ nhỏ vào khớp vai của bạn.

Vì ống soi khớp và dụng cụ phẫu thuật nhỏ nên bác sĩ phẫu thuật của bạn có thể sử dụng các vết rạch (vết mổ) rất nhỏ, thay vì vết rạch lớn hơn cần thiết cho phẫu thuật mở, tiêu chuẩn.

(Trái) Hình ảnh nội soi khớp SLAP bình thường. (Giữa) Trong hình ảnh này, bác sĩ phẫu thuật sử dụng một dụng cụ nhỏ để đánh giá vết rách SLAP lớn. (Phải) sụn viền đã được khâu phục hồi bằng chỉ neo.

Những lựa chọn điều trị. Có một số loại rách SLAP khác nhau. Bác sĩ phẫu thuật của bạn sẽ xác định cách tốt nhất để điều trị tổn thương SLAP của bạn sau khi họ nhìn thấy nó đầy đủ trong quá trình phẫu thuật nội soi khớp. Điều này có thể chỉ cần loại bỏ phần bị rách của sụn viền hoặc gắn lại phần bị rách bằng chỉ neo. Một số tổnthương SLAP không cần sửa chữa bằng chỉ neo; thay vào đó, phần đính kèm gânnhị đầu được giải phóng để giảm các triệu chứng đau.

Bác sĩ phẫu thuật của bạn sẽ quyết định lựa chọn điều trị tốt nhất dựa trên loại vết rách mà bạn có, cũng như tuổi tác, mức độ hoạt động và sự hiện diện của bất kỳ tổn thương nào khác được phát hiện trong quá trình phẫu thuật.

Biến chứng. Hầu hết bệnh nhân không gặp biến chứng khi nội soi khớp vai. Tuy nhiên, như với bất kỳ phẫu thuật nào, có một số rủi ro. Đây thường là vấn đề nhỏ và có thể điều trị được. Các vấn đề tiềm ẩn với nội soi khớp bao gồm nhiễm trùng, chảy máu quá nhiều, cục máu đông, cứng vai và tổn thương mạch máu hoặc dây thần kinh.

Bác sĩ phẫu thuật của bạn sẽ thảo luận về các biến chứng có thể xảy ra với bạn trước khi phẫu thuật.

Phục hồi chức năng. Lúc đầu, vai của bạn cần được bảo vệ trong khi các cấu trúc được sửa chữa lành lại. Để giữ cho cánh tay của bạn không bị cử động, rất có thể bạn sẽ sử dụng đai treo trong vòng 2 đến 6 tuần sau khi giải phẫu. Bạn cần băng đai trong bao lâu tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của chấn thương và mức độ phức tạp của ca phẫu thuật.

Sau khi cơn đau và sưng ban đầu đã lắng xuống, bác sĩ sẽ bắt đầu cho bạn một chương trình vật lý trị liệu được thiết kế riêng cho bạn và tổn thương của bạn.

Nói chung, một chương trình trị liệu tập trung đầu tiên vào tầm vận động. Vận độngnhẹ nhàng sẽ cải thiện phạm vi chuyển động của bạn và ngăn ngừa cứng khớp ở vai. Khi quá trình lành vết thương tiến triển, các bài tập tăng cường cơ vai và gâncơ chóp xoay sẽ dần dần được thêm vào chương trình của bạn. Điều này thường xảy ra từ 6 đến 10 tuần sau khi phẫu thuật.

Bác sĩ sẽ thảo luận với bạn khi nào an toàn để trở lại hoạt động thể thao. Nói chung, các vận động viên ném có thể trở lại ném khoảng thời gian sớm từ 3 đến 4 tháng sau phẫu thuật.

KẾT QUẢ

Phần lớn bệnh nhân cho biết sức mạnh của vai được cải thiện và ít đau hơn sau khi phẫu thuật tổn thương SLAP.

Vì bệnh nhân có tình trạng sức khỏe khác nhau nên thời gian phục hồi hoàn toàn ở mỗi người là khác nhau.

Trong trường hợp chấn thương và sửa chữa phức tạp, việc phục hồi hoàn toàn có thể mất vài tháng. Mặc dù nó có thể là một quá trình chậm, nhưng việc tuân theo các hướng dẫn của bác sĩ phẫu thuật và kế hoạch phục hồi chức năng là rất quan trọng để có được kết quả thành công.

TS.BS. LÊ NGỌC TUẤN

BV. Chấn thương Chỉnh hình TP.HCM

VIET UC CLINIC

Địa chỉ: Số 684/5 Trần Hưng Đạo, Phường 2, Quận 5, TP.HCM